ในยุค work from home ที่คนจำนวนมากทำงานจากบ้าน แม้พ้นช่วงล็อกดาวน์ไปแล้ว ออฟฟิศหลายแห่งยังคงอนุญาตให้พนักงานทำงานจากบ้านต่อไป หรือสลับเวลา/วันในการเข้าทำงาน เพื่อเลี่ยงความหนาแน่นของออฟฟิศ ให้พนักงานที่เข้าออฟฟิศ สามารถเว้นระยะห่างระหว่างกันได้ เพื่อลดความเสี่ยงการแพร่ระบาดจาก COVID-19
เมื่อคนต้องอยู่บ้านมากขึ้น ก็เกิดกิจกรรมใหม่ๆ ที่บ้าน เช่น ทำอาหาร ออกกำลังกาย เต้น tik tok สาเหตุที่เกิดกิจกรรมใหม่เหล่าๆ นี้ มีหลายประการ ทั้งเวลาที่ว่างมากขึ้น ออกไปนอกบ้านหรือทำกิจกรรมนอกบ้านลดลง ทำตามเพื่อนในโซเชียลมีเดีย ตลอดจนความเครียดที่เกิดขึ้นจากการไม่ได้ไปไหนและต้องอยู่แต่บ้าน
กิจกรรมอีกประการที่เป็นเทรนด์ของคนอยู่บ้านช่วงนี้ คือ ตกแต่งบ้าน ผลจากการอยู่บ้านและมีกิจกรรมที่บ้านมากขึ้น จึงพบว่ามีสิ่งในบ้านใดที่ขาด พัง ไม่สวย ทำให้อยากตกแต่งหรือซื้อใหม่ ดังปรากฏการณ์ที่เมื่อรัฐบาลผ่อนปรนล็อกดาวน์ อนุญาตให้เปิดห้างสรรพสินค้าวันแรก คนต่อคิวเพื่อเข้าห้างอิเกีย ห้างขายสินค้าตกแต่งบ้านรายใหญ่อย่างล้นหลาม จนห้างต้องประกาศหยุดบริการ
ความนิยมในกิจกรรมประเภทหนึ่งของคนอยู่บ้านช่วงนี้คือ การปลูกต้นไม้ สำหรับคนมีบ้าน มีพื้นที่กว้างหน่อย หรือมีสวนอยู่แล้ว การปลูกต้นไม้อาจเป็นเรื่องปกติ แต่ปัจจุบันกระแสการปลูกต้นไม้ขยายไปสู่คนรุ่นใหม่ที่พักอาศัยในคอนโดมิเนียมขนาดเล็ก ที่หันมาปลูกต้นไม้กันมากขึ้น
สอดคล้องกับสวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ที่สำรวจกิจกรรมที่ประชาชนนิยมทำช่วงอยู่บ้านจากการระบาดของ COVID-19 โดยสำรวจทางออนไลน์ในกลุ่มตัวอย่าง 1,242 คน ระหว่างวันที่ 5-8 พ.ค. 2563 พบการปลูกต้นไม้เป็นกิจกรรมนิยมอันดับต้นๆ โดยมีผู้นิยมสูงถึง 62.98%
สาเหตุของความนิยมมาจากสื่อจำนวนมากทั้งในนิตยสาร โทรทัศน์ และโซเชียลมีเดีย ที่แนะนำการปลูกต้นไม้ทั้งในบ้านและคอนโดมิเนียม โดยเฉพาะโซเชียลมีเดียของเซเลป คนดังที่ต่างหันมาปลูกต้นไม้ นำต้นไม้มาจัดแต่งบ้าน ส่งผลให้ผู้ติดตามหันไปปลูกต้นไม้จำนวนมาก
อย่างไรก็ตามด้วยความจำกัดของสถานที่ เช่น คอนโดมิเนียม ต้นไม้ที่นิยมจึงได้แก่ ต้นไม้ขนาดเล็กหรือไม่ใหญ่นัก เหมาะวางตามระเบียงห้องที่มีพื้นที่เล็ก หรือมุมโต๊ะทำงาน มุมห้อง เป็นต้น
นอกจากนี้ ลักษณะสำคัญคือต้นไม้ต้องมีทรงสวยหน่อย ดูแลง่าย และมีภาชนะกระถางที่สวยงาม ให้เข้ากับการแต่งห้อง และถ่ายรูปลงโซเชียลมีเดีย หากพื้นที่ในแนวราบจำกัด บ้างก็ใช้กระถางแบบแขวน ห้อยตามผนัง เพื่อให้สอดคล้องกับพื้นที่ที่มี บ้างก็ปลูกผักที่ใช้รับประทานได้
ประโยชน์ที่คนมักแชร์กัน คือ เพิ่มพื้นที่สีเขียว ลดความเครียด ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ดีต่อสิ่งแวดล้อมในบ้าน ช่วยกรองอากาศให้สะอาด บางต้นไม้ยังได้ชื่อว่าเป็นไม้มงคลด้วย เช่น ต้นลิ้นมังกร ส่วนต้นไม้ที่อ้างว่าดูดสารพิษในอากาศเช่น PM2.5 ได้ เช่น เดหลี พลูด่าง มอนสเตอร่า ไทรใบสัก ว่านหางจระเข้ กวักมรกต
ข้อดีต่อสุขภาพ นอกจากเรื่องดูดสารพิษ งานวิจัยหลายชิ้นยังสนับสนุนว่า การปลูกต้นไม้ช่วยคลายเครียด ช่วยให้สุขภาพจิต และสุขภาพกายดีขึ้น เช่น สีเขียวของต้นไม้ช่วยให้สุขภาพจิตดี มีงานวิจัยบางชิ้นเปรียบเทียบการทำงานระหว่างในห้องที่มีต้นไม้กับไม่มีต้นไม้ พบว่าในห้องที่มีต้นไม้ พนักงานทำงานมีประสิทธิภาพมากกว่าถึง 15% เครียดน้อยกว่า และมีความดันโลหิตต่ำกว่าด้วย
งานวิจัยของนาซ่าพบว่า การปลูกต้นไม้ในบ้านช่วยลดอากาศพิษได้ถึง 87% ในหนึ่งวัน ซึ่งแน่นอนว่าต้องมีต้นไม้พอสมควรเมื่อเทียบกับขนาดห้อง
มีงานวิจัยบางชิ้นศึกษาสุขภาพของผู้ชอบทำสวนเป็นประจำ พบว่า การทำสวนช่วยให้ความเครียดลดลง ฮอร์โมนความเครียด ที่ชื่อว่า Cortisol ในสมองลดลง ซึ่งฮอร์โมน Cortisol นี้เป็นตัวก่อปัญหา ทั้งทำให้ความดันสูง เพิ่มคลอเลสเตอรอล ทำให้น้ำหนักขึ้น เสี่ยงต่อการเป็นโรคซึมเศร้า
ต้นไม้ยังช่วยให้การทำงานมีสมาธิเพิ่มขึ้น ตัวอย่างงานวิจัยของ The Royal College of Agriculture in Circencester ประเทศอังกฤษ พบว่า ในห้องเรียนที่มีต้นไม้ นักเรียนมีสมาธิในการเรียนเพิ่มขึ้นถึง 70%
ต้นไม้ในบ้านยังช่วยให้อากาศสดชื่น มีความชุ่มชื้น งานวิจัยพบว่า พืชส่วนใหญ่คายน้ำออกมาถึง 97% ของปริมาณน้ำที่มันรับเข้าไป
ประโยชน์จากการปลูกต้นไม้เพิ่มขึ้น นอกจากตัวผู้ปลูกจะได้ประโยชน์คือความร่มรื่น อากาศสะอาด และคลายเครียดแล้ว ในแง่สิ่งแวดล้อม ต้นไม้ที่เพิ่มขึ้นยังช่วยลดโลกร้อนและปรับปรุงคุณภาพอากาศด้วย
กระแสการปลูกต้นไม้ช่วยสร้างธุรกิจเกี่ยวเนื่องให้เติบโต ทั้งขายต้นไม้ ขายอุปกรณ์ปลูกต้นไม้เช่น กระถางสวยๆ บ้างขายชุดปลูกต้นไม้สำเร็จรูป ก็ขายได้เช่นกัน
อย่างไรก็ตาม ผู้ขายในปัจจุบัน หากอยากขายดี ต้องใช้ช่องทางโซเชียลมีเดียให้เกิดประโยชน์ เพื่อให้ลูกค้ารู้จัก และประทับใจ เพราะเป็นช่องทางหลักให้ลูกค้าเลือกซื้อ และพิจารณาว่าจะมาดูของจริงที่ร้านหรือไม่ บ้างสั่งซื้อผ่านออนไลน์ โดยไม่ต้องเห็นของจริงเลยด้วยซ้ำ ดังนั้นผู้ขายต้องหัดถ่ายรูป แต่งรูป ตกแต่งต้นไม้ให้สวย และเรียนรู้การใช้โซเชียลมีเดีย
หลายร้าน live สดขายต้นไม้ บางต้นที่เป็นที่นิยม รูปทรงสวยงาม ลูกค้าถึงกับเสนอราคาแข่งกัน ช่วยให้ผู้ขายสามารถขายได้ราคาสูงขึ้น ได้กำไรเพิ่มขึ้น เรียกว่า แม้กระทั่งการขายต้นไม้ ปัจจุบันผู้ค้าก็ต้องพึ่งพาช่องทางออนไลน์เพื่อเข้าถึงลูกค้ามากขึ้น
กระแสฮิตปลูกต้นไม้ในบ้านช่วง work from home เกิดขึ้นทั่วโลก ไม่ใช่เพียงแต่ในไทยเท่านั้น หน่วยงานรัฐหลายประเทศแนะนำให้ประชาชนทำขณะอยู่บ้านช่วงล็อกดาวน์ เพราะเป็นกิจกรรมที่มีประโยชน์ คลายเครียด
บางประเทศมีนโยบายก้าวหน้า เช่น รัฐบาลปากีสถานจ้างงานประชาชนปลูกต้นไม้เพื่อลดปัญหาการตกงาน นอกจากจะช่วยบรรเทาปัญหาเศรษฐกิจ ยังช่วยเรื่องสิ่งแวดล้อมอีกด้วย โดยผู้มาปลูกได้ค่าจ้างเฉลี่ยวันละ 500-800 รูปีปากีสถาน
อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ธุรกิจต้นไม้ทั้งหมดจะได้ประโยชน์จาก work from home แม้ work from home ช่วยให้คนหันมาปลูกต้นไม้เพิ่มขึ้น แต่ธุรกิจไม้ดอกไม้ประดับจำนวนมากยังได้รับผลกระทบจาก COVID-19 อยู่ ด้วยเศรษฐกิจที่หดตัว ห้างร้านปิด ไม่มีการท่องเที่ยวหรืองานเลี้ยงใดๆ ทำให้ความต้องการไม้ประดับลดลงมาก ประกอบกับไม้ประดับเหล่านี้ไม่ใช่สินค้าที่สามารถปรับปริมาณการผลิตได้ในทันที ส่วนใหญ่ปลูกล่วงหน้า 3-4 เดือน และไม่สามารถเก็บรักษาได้ COVID-19 ส่งผลให้มีดอกไม้เหลือทิ้งจำนวนมาก เช่น ในประเทศสหราชอาณาจักร ที่มีผู้ประกอบการทำสวนปลูกไม้ดอกไม้ประดับ พืชพรรณราว 2,000 แห่ง ซึ่งถูกปิดช่วงล็อกดาวน์ ส่งผลให้สินค้าเหลือทิ้งจำนวนมาก เช่นเดียวกับเนเธอร์แลนด์ที่ต้องทิ้งดอกทิวลิปกว่า 140 ล้านช่อ ทั้งๆ ที่ช่วงเดือนมี.ค.-พ.ค. เป็นช่วงเวลาที่ทิวลิปออกดอกสวยที่สุด แต่ COVID-19 ก็ทำให้คำสั่งซื้อหายไปทั้งหมด
ความนิยมปลูกต้นไม้กับโอกาสของคนขายต้นไม้ที่เพิ่มขึ้น ในสถานการณ์ COVID-19 สะท้อนว่า ในวิกฤตมีโอกาสเสมอ ขึ้นกับเรามองเห็นหรือเปล่า
แหล่งที่มา
nbcnews, spinoff.nasa, The Sill, House&Garden, BBC, WeForum, onetreeplanted, Vogue, condonewb, trendyhome, raithep, news.thaipbs, voathai, PD
