สำรวจ “ตลาดอาหารเสริม” ในไทย โตรับสังคมสูงวัย และความต้องการดูแลสุขภาพองค์รวม-เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

การเข้าสู่สังคมสูงวัย ความตระหนักเรื่องสุขภาพ ประกอบกับผลกระทบจากการระบาดใหญ่ของโควิด-19 ส่งผลให้ความต้องการ “อาหารเสริม” ของผู้บริโภคในประเทศไทยพุ่งสูงขึ้น ปัจจุบันพฤติกรรมการเลือกซื้อสินค้าของผู้บริโภคมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นการปรับตัวจึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับแบรนด์ที่เป็นผู้เล่นในตลาด

กว่าสองทศวรรษที่ Kantar ได้ศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคอย่างใกล้ชิดในตลาดอาหารเสริมเพื่อสุขภาพและความงาม (health & beauty supplement) ของประเทศไทย ปัจจุบันสินค้าในกลุ่มนี้มีการแบ่งกลุ่มของแบรนด์ รูปแบบ และประเภทต่างๆ ที่มีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น

โดยเราสามารถมองเห็นถึงการเติบโตอย่างรวดเร็วทั้งในด้านผู้บริโภคและมูลค่าตลาด ทำให้เป็นที่สนใจของผู้ประกอบการหน้าใหม่รวมถึงบริษัท OEM ต่างๆ ที่เข้ามาเป็นผู้เล่นในตลาดเอง เนื่องจากใช้ต้นทุนการลงทุนต่ำรวมถึงการออกใบอนุญาตประกอบกิจการที่ง่าย ทำให้ผู้บริโภคในไทยมีทางเลือกที่หลากหลายในการเลือกซื้อสินค้าในตลาดนี้

เพื่อให้เข้าใจพฤติกรรมผู้บริโภคอย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น Kantar เปิดรายงาน Kantar: Health is Wealth: Thailand’s Supplement Market in 2023 ซึ่งนำเสนอข้อมูลเชิงลึกจากการวิเคราะห์อย่างต่อเนื่องในตลาดอาหารเสริมเพื่อสุขภาพและความงามของประเทศไทย

หลังจากสิ้นสุดการล็อกดาวน์ผู้คนเริ่มที่จะกลับไปใช้ชีวิตนอกบ้านอย่างเป็นปกติ ซึ่งรวมไปถึงการไปออกกำลังกายและการทำกิจกรรมกลางแจ้ง ส่งผลให้ความต้องการในแง่ของคุณประโยชน์ที่ได้รับจากสินค้าในกลุ่มอาหารเสริมของผู้บริโภคเปลี่ยนไปจากช่วงก่อนการแพร่ระบาด

โดยผู้บริโภคเลือกอาหารเสริมที่ให้ประโยชน์ด้านสุขภาพเป็นอันดับหนึ่ง และให้ความสำคัญในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เน้นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน (immunity) และการดูแลสุขภาพองค์รวม (general wellbeing) ในขณะที่การดูแลผิวพรรณ (skin) มีความสำคัญรองลงมา ยิ่งไปกว่านั้นผู้บริโภคมีการเลือกซื้ออาหารเสริมที่เน้นในด้านการควบคุมน้ำหนัก (body care) และโปรตีน (protein) ที่สูงขึ้น

ใครคือผู้บริโภคในตลาดอาหารเสริมเพื่อสุขภาพและความงาม

ข้อมูล Household Panel ของ Kantar Worldpanel ในประเทศไทย ทำให้เราเห็นภาพเชิงลึกของแต่ละครัวเรือน เช่น จำนวนสมาชิกในครัวเรือนและรายได้ ไม่น่าแปลกใจที่การสำรวจสำมะโนประชากรในปี 2022 แสดงให้เห็นถึงการเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดของการย้ายถิ่นฐานของครัวเรือนไปยังชุมชนเมือง และการเปลี่ยนแปลงของประชากรส่วนใหญ่ซึ่งเป็นกลุ่มประชากรผู้สูงอายุ

จากการศึกษาข้อมูลประชากรของผู้บริโภคที่ซื้อผลิตภัณฑ์อาหารเสริมเพื่อสุขภาพและความงาม มีความน่าสนใจอยู่ที่

– มูลค่าตลาด 33% มาจากผู้บริโภคในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล โดยผู้บริโภคในตลาดนี้ส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นครัวเรือนที่ไม่มีทารก (โดยสมาชิกครอบครัวที่อายุน้อยที่สุดคือ 13 ปีขึ้นไป) ครอบคลุมในทุกระดับรายได้ของครัวเรือน

– ผู้ซื้อหลักมักมีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป อย่างไรก็ตามยังมีแนวโน้มเติบโตในกลุ่มอายุ 50 ปีขึ้นไป มีการเติบโตที่สูงถึง 60% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า

ข้อมูลจาก Kantar ยังชี้ให้เห็นว่าตลาดมีการเติบโตในทุกภูมิภาคของไทย ยกเว้นภาคใต้ ซึ่งการซื้อสินค้าประเภทอาหารเสริมลดลงอย่างต่อเนื่องทุกปี สวนทางกับกรุงเทพฯ และปริมณฑลที่มีการจับจ่ายสินค้าประเภทดังกล่าวมากที่สุดและมีแนวโน้มที่จะเติบโตมากขึ้นอีกในอนาคต ในขณะที่การเติบโตของตลาดในภาคเหนือเริ่มชะลอตัวลง

เติมเต็มความต้องการผู้บริโภคในตลาดอาหารเสริม

การวิจัยของ Kantar ยังสามารถแบ่งกลุ่มสินค้าอาหารเสริมตามคุณประโยชน์ได้ 10 ประการตามผลิตภัณฑ์ที่แบรนด์หรือผู้ผลิตเคลมไว้ คุณสมบัติในการเสริมสุขภาพองค์รวมและการสร้างภูมิคุ้มกัน (general wellbeing & immunity) เป็นสิ่งสำคัญอันดับแรกในความต้องการของผู้บริโภค ซึ่งเป็นตัวนำส่วนแบ่งทางการตลาดอาหารเสริมในปัจจุบัน รวมถึงอาหารเสริมโปรตีน (protein) และการควบคุมน้ำหนัก (body care) ก็เติบโตมากขึ้นในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา ในขณะที่คุณสมบัติด้านการดูแลผิวและการดูแลดวงตามีสัดส่วนการเลือกซื้อที่ลดลง

ปัจจัยสำคัญจากพฤติกรรมของผู้บริโภคหลังการล็อกดาวน์สิ้นสุดลง ผู้คนกลับไปทำงาน ออกกำลังกาย และทำกิจกรรมนอกบ้าน ส่งผลให้อาหารเสริมโปรตีน (protein) และการควบคุมน้ำหนัก (body care) กลับมารีบาวด์

ส่วนอาหารเสริมเพื่อผิวพรรณและความงาม (skin & beauty) แม้ว่าจะมีส่วนแบ่งในตลาดที่ลดลง แต่ยังคงเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคมากที่สุดเป็นอันดับที่สอง ด้วยความสามารถของผลิตภัณฑ์ที่ใช้บรรจุภัณฑ์ที่มีลักษณะเป็นซองขนาดเล็ก ราคาไม่แพง และสะดวกในการบริโภค ยังเป็นจุดแข็งสำคัญของอาหารเสริมประเภทนี้ ซึ่งยังคงรักษาฐานผู้บริโภค (penetration) ได้ดี

ในขณะเดียวกันสุขภาพก็กลายเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคนไทยจำนวนมาก ส่งผลให้อาหารเสริมในด้านเสริมสุขภาพทั่วไปและเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ยังเป็นสิ่งแรกในการพิจารณาอาหารเสริมสำหรับผู้ซื้อหน้าใหม่และผู้ซื้อเดิม

ประการสุดท้าย อาหารเสริมที่มีคุณสมบัติในการดูแลสุขภาพของดวงตา ซึ่งเคยได้รับความนิยมในช่วงที่มีล็อกดาวน์จากโควิด-19 กลับถูกเลือกซื้อน้อยลง เนื่องจากการที่ผู้คนกลับไปใช้ชีวิตตามปกติ

เมื่อเราพิจารณารูปแบบผลิตภัณฑ์ของอาหารเสริมอย่างละเอียด ทำให้พบว่า ผลิตภัณฑ์รูปแบบผง (powder) กำลังได้รับความนิยมสูงขึ้น โดยเป็นผู้นำในส่วนแบ่งมูลค่าสูงสุด ทั้งยังเป็นรูปแบบที่นิยมใช้กับผลิตภัณฑ์ที่มีคุณสมบัติด้านการเสริมโปรตีนที่กำลังกลับมาเติบโต และด้านความงามที่มีส่วนแบ่งของตลาดในด้านคุณสมบัติเป็นอันดับที่สอง 

เหตุผลที่รูปแบบผงเป็นรูปแบบที่นิยม เนื่องจากสามารถใช้ได้กับอาหารเสริมในทุกคุณสมบัติ สามารถอยู่ในบรรจุภัณฑ์แบบซองสำหรับการบริโภคครั้งเดียว (sachet) ที่สามารถกำหนดกลยุทธ์ด้านราคาให้ผู้บริโภคเข้าถึงง่าย เป็นการช่วยดึงดูดผู้บริโภคหน้าใหม่เข้ามาทดลองตัวสินค้า

ขณะที่รูปแบบเม็ดและแคปซูลถือเป็นผลิตภัณฑ์ที่ง่ายต่อการบริโภค สะดวกในการจัดเก็บและการพกพา ก็ยังมีส่วนแบ่งเป็นลำดับที่สอง

ในทางกลับกันอาหารเสริมแบบน้ำไม่ค่อยดีนักในประเทศไทย เนื่องจากมีอายุการเก็บรักษาที่จำกัดและยากต่อการบริโภคขณะอยู่นอกบ้านและมีต้นทุนการผลิตที่สูงกว่า

• อ่านรายงาน Kantar: Health is Wealth: Thailand’s Supplement Market in 2023 ฉบับเต็ม https://kantar.turtl.co/story/health-is-wealth-thailands-supplement-market-in-2023-p