การเข้าซื้อกิจการของ Facebook ต่อ WhatsApp ถือเป็นสัญญาณชี้ให้เห็นว่าโซเชียลเนคเวิร์กดังกำลังผลักตัวเองให้มีบริการ cross platform ให้แข็งแรงมากยิ่งขึ้น และยังเป็นการเปิดทางที่ดีเนื่องจากแชตแอพในปัจจุบันได้รับความนิยมบนมือถือมากกว่า Facebook
แน่นอนว่า WhatsApp มีฐานผู้ใช้กว่า 450 คนทั่วโลกซึ่งถือเป็นจำนวนที่สูงมาก แต่อย่าลืมว่าผู้ใช้ส่วนใหญ่นั้นอยู่ในยุโรป แอฟริกา และละตินอเมริกาซึ่งมีอุปนิสัยและรสนิยมต่างจากชาวเอเชียค่อนข้างเยอะ ดังนั้นแม้ Facebook จะได้ WhatsApp มาไว้ในมือแต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะสามารถเจาะตลาดจีน ญี่ปุ่น หรือเกาหลีอย่างสะดวกโยธิน ยิ่งไม่ต้องพูดถึงภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ซึ่งมีพื้นฐานประชากร สังคม การเมือง วัฒนธรรม ค่อนข้างหลากหลาย
นอกจากนั้น WhatsApp ในปัจจุบันก็ยังถือว่าใหม่มากสำหรับการเป็น platform ที่ต้องทำมากกว่าการรับส่ง SMS เพราะแชตโปรแกรมปัจจุบันจะต้องมีบริการเชื่อมต่อที่รอบด้าน ทั้งวีดีโอ/วอยส์แชต เกม เวอร์ทัลคอนเทนต์ หรือ อีคอมเมิร์ส เมื่อพูดถึงตรงนี้ Line ถือเป็นแชตแอพเจ้าตลาดในเอเชียด้วยยอดผู้ใช้กว่า 350 ล้านคน และในหลายประเทศ… Line ชนะ WhatsApp ไปเยอะ
ความพ่ายแพ้ของ WhatsApp ในประเทศไทย
ประเทศไทยมีประชากรราว 70 ล้านคน มีเทรนด์และอุปนิสัยใจคอแตกต่างกัน แต่ในเรื่องของแอพฯ คนไทยปรับตัวได้เร็วมากถึงมากที่สุด Jon Russel เสนอTimelines คร่าวๆ ของวิวัฒนาการแอพโมบายแมสเสจในประเทศไทยดังนี้
ปี 2009-2011 BlackBerry เป็นสมาร์ทโฟนหนึ่งเดียวที่อยู่ในตลาดไทย มี BBM เป็นแมสเสจแอพที่คนดัง แบรนด์ ร้านค้าปลีก คลับ บาร์ และหลายๆ คนชอบใช้ (เพราะดูชิคมาก)
ปี 2011-2012 iPhone และ Android phones เข้ามาตีตลาดไทยและเขี่ย BlackBerry ตกจากบังลังก์ ช่วงนั้นความนิยมเริ่มหันเหมายัง WhatsApp มากขึ้นเนื่องจากดีไซน์สวยและเข้าถึงผู้บริโภคได้มากกว่า
ช่วงหนึ่งในปี 2013 Line ก็เข้าเจาะตลาดและจับใจ masses ได้ดีที่สุด หากย้อนดูแล้วเราจะเห็นว่า BlackBerry เข้ามาสร้างความต้องการแมสเสจแอพในไทยเป็นครั้งแรก WhatsApp สร้าง cross-platform และ Line ทำให้มันกลายเข้ากับคนไทยมากขึ้นและมีคอนเทนต์ครอบคลุมที่ทุกคนอยากใช้
ปัจจุบัน Line ระบุว่ามีผู้ใช้กว่า 30 ล้านคนในประเทศไทย (แต่ Russel ระบุว่าอาจมีผู้ใช้ลงทะเบียนแบบ multi-device จึงอนุมานว่ามีผู้ใช้จริงๆ ประมาณ 20 ล้านคน) ซึ่งหากเทียบกับ Facebook ที่ระบุว่ามีผู้ใช้ 26 ล้านคนในประเทศไทย ซึ่งก็ถือว่ายังสู้กันไหว ปัญหาคือแล้ว Facebook จะนำ WhatsApp กลับมาทวงบังลังก์ยอดนิยมในไทยได้อย่างไร
กลยุทธ์การกุมใจผู้ใช้ชาวไทยของ Line
สิ่งที่ Line ทำในประเทศไทยถือเป็นกรณีศึกษาในการเปิดตลาดประเทศเอเชียที่น่าสนใจ Line สร้าง awareness ให้แก่สื่อท้องถิ่นและผู้ใช้ชาวไทยผ่านทางสื่อโฆษณาหลายๆ ชนิด เช่น โฆษณาบนบิลล์บอร์ด บนรถไฟฟ้า วีดีโออินเตอร์แอคทีฟ หรือแม้แต่โฆษณาบนโทรทัศน์
httpv://youtu.be/sqesVb_A86k
ในขั้นที่สอง Line รุกไปสู่การเจาะกลุ่มเซเลบ ออกอีเวนท์ และสร้างสติกเกอร์สำหรับคนไทยโดยเฉพาะ และมอบดีลพิเศษให้แก่ค่ายมือถือต่างๆ (WhatsApp กับ Facebook ก็มีเช่นกัน) เพียงแค่นี้ Line ก็กลายเป็นผู้นำตลาดในไทยได้แล้ว ด้านสถานการณ์ล่าสุด Line มีช็อปของตัวเองที่ Siam Discovery ขายของเล่นและสินค้าแบรนด์ต่างๆ
ข้ออ่อนของ WhatsApp
ความสำเร็จของ WhatsApp เป็นที่เลืองลือด้วยการสร้างยอดใช้กว่า 450 ล้านคนทั่วโลกโดยไม่จ่ายเงินค่ามาร์เกตติ้งเลยแม้แต่บาทเดียว ในกรณีของประเทศไทย WhatsApp ทำหน้าที่เป็น cross-platform messaging แต่ยังไม่ localized กับผู้ใช้ชาวไทยเท่าไหร่นัก เมื่อ Line เข้ามาตีตลาดและเป็นมิตรกับผู้ใช้กว่า Line เลยชนะศึกไปในยกแรก
แนวคิดของ Jan Koum ซีอีโอของ WhatsApp มีแนวคิดว่าการมาร์เกตติ้งเป็นภัยต่อผลิตภัณฑ์ของคุณเพราะทำให้คุณละเลยคุณภาพ ซึ่งทำให้ประเทศที่ปรับตัวง่ายอย่างประเทศไทย ‘การ์ดตก’ มาเนิ่นนาน Line เข้ามาด้วยพร้อมทีมงานท้องถิ่นและแผนมาร์เกตติ้งทำให้สามารถเจาะตลาดได้อย่างไม่ยากเย็น
สถานการณ์ของ Line vs WhatsApp ในชาติเอเชียอื่น
ในไต้หวัน Line ก็มีผู้ใช้กว่า 20 ล้านคนเหนือกว่า WhatsApp ด้านการตลาด Line กำลังพยายามเจาะกลุ่มเซเลบ ออกอีเวนท์ และสร้างสติกเกอร์สำหรับท้องถิ่นในประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่นเดียวกับในอินเดีย สเปน แม็กซิโก และอิตาลี รวมถึงในประเทศอื่นที่ WhatsApp เป็นเจ้าตลาดอยู่
อย่างไรก็ตาม ในตลาดที่ WhatsApp เป็นเจ้าตลาดอยู่ กลยุทธ์ localization ของ Line ยังไม่สามารถดึงผู้ใช้ได้มากนักซึ่งอาจหมายความว่า Line ยังไม่สามารถหาวิธี localize ในตลาดเหล่านั้นได้ เนื่องจากว่าการสร้างสติกเกอร์สำหรับท้องถิ่นนั้นต้องเสียเวลาศึกษานานและต้องอาศัย “โชค” ในบางครั้ง เช่น Rovio ที่สามารถสร้างอาณาจักร Angry Birds ให้คนพูดถึงได้
Facebook จะช่วยได้ไหม
WhatsApp ไม่ได้ขายตัวเองด้วยเหตุผลเรื่องความตีบตันทางการตลาด เพราะกลยุทธ์สำคัญคือ word-of-mouth อย่างไรก็ตาม การปล่อย WhatsApp ตามวิถีทางเดิมอาจไม่เป็นผลดีต่ออนาคต บางคนเชื่อว่า WhatsApp จะกลายเป็นจุดเริ่มต้นของการเข้าสู่ cross-platform อย่างเป็นทางการของ Facebook และจะทำให้ Facebook สามารถศึกษาการทำการตลาดบน app มือถือได้ด้วย
ที่มา NextWeb
