การเปลี่ยนแปลงของโลกไม่อาจรั้งด้วยกาลเวลา วงการเพลงก็เช่นกัน เป็นหนึ่งในแวดวงที่มีการเปลี่ยนแปลงสูงมาก รูปแบบการฟังเพลงเปลี่ยนไปอย่างเห็นได้ชัด ไม่ว่าจะเป็นการฟังเพลงผ่านการสตรีมมิ่งก็ดี หรือการออกซิงเกิ้ลของศิลปินในรูปแบบดิจิทัล ที่แทบจะไม่มีอีกแล้วสิ่งที่เราเรียกว่า เทป หรือซีดี (คงมีแค่แผ่นVinyl ซึ่งได้รับความนิยมในกลุ่มนักสะสม) อย่างไรก็ตาม ในยุคดิจิทัลก็ยังเป็นทั้งโอกาสและเป็นทั้งความท้าทายของอุตสาหกรรมเพลง แล้วจะมีทางรอดไหนได้บ้าง
คุณตุ่น – สมวลี ลิมป์รัชตามร Country Director, Believe Digital Thailand กล่าวถึงอุตสาหกรรมเพลงในขณะนี้ว่า สตรีมมิ่งแพลตฟอร์มอย่าง Spotify และ Apple Music ทำให้ตลาดเพลงทั่วโลกครึกครื้นมากขึ้น คาดการณ์กันว่า รายได้ของบริการ Streaming จะสูงขึ้นปีละ 10% ไปจนถึงปี 2573 ด้วยรายได้ 1,205 ล้านบาท ทั่วโลก โดยในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ทวีปเอเชียเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีการเติบโตของสตรีมมิ่งแพลตฟอร์มสูงที่สุด และไทยยังเป็นประเทศที่มีการสมัครแบบ มากกว่าประเทศอื่นๆ ใน Southeast Asia อีกด้วย
Indie Pop ผู้รันวงการเพลงไทยในโลก Streaming
สำหรับแนวเพลงที่มาแรงในประเทศไทย ได้แก่ Indie Pop ซึ่งกลุ่มผู้ฟังแนวเพลงนี้ส่วนใหญ่คือกลุ่มเด็กที่มีการศึกษา แต่ในที่นี่ไม่ได้หมายถึง เรื่องการมีการศึกษาสูงหรือต่ำ แต่เป็นกลุ่มที่มีความเป็นตัวของตัวเอง สนใจเรื่องราวรอบตัว มีความคิดของตัวเองชัดเจน และเต็มใจที่จะ Subscribe ในการเสพคอนทนต์ ดังนั้น กลุ่มคนส่วนใหญ่ที่ฟัง Indie Pop จึงเน้นไปที่การฟังผ่านการ Streaming แทบจะ 100% เลย การเลือกที่จะ Subscribe บนแพล็ตฟอร์มสตรีมมิ่ง เพราะสนใจในคคุณภาพทั้งของทั้งซาวด์และเมโลดี้ ดังนั้น Premium subscribe ของคนฟังเพลงในกลุ่มนี้จึงค่อนข้างเยอะมาก
อีกสิ่งที่สะท้อนให้เราเห็นได้ชัดว่าแนวเพลง Indie Pop มาแรง คือแทบจะทุกแพล็ตฟอร์มสตรีมมิ่ง แนวเพลง Indie Pop มักจะติด Top Chart อยู่เสมอ และกลุ่มผู้ฟังส่วนใหญ่ยังเป็นกลุ่มที่มีความ Loyalty สูง แล้วก็ไม่ได้มีแค่กลุ่มวัยรุ่นหรือเด็กๆ แต่ผู้ใหญ่เองก็ฟังแนวเพลงนี้มากเช่นกัน
เทคโนโลยีกับการ Disrupt วงการเพลง
เมื่อถามถึงความท้าทายของธุรกิจสตรีมมิ่งยุคนี้คืออะไร คุณตุ่น มองว่า หลังจากหมดยุคเทปผีซีดีเถื่อน ซึ่งถือว่าเป็นยุคที่ทำลายวงการเพลง ทำลายศิลปิน รวมไปถึงค่ายเพลงที่ไม่สามารถต่อสู้กับสิ่งเหล่านี้ได้ การเข้ามาของยุคดิจิทัล ที่แม้ว่าทางหนึ่งก็คือทำให้บางส่วนที่ปรับตัวไม่ทันอยู่ไม่ได้ แต่ก็กลายเป็นโอกาสการแจ้งเกิดให้ศิลปินเกิดใหม่ และค่ายเพลงเล็กๆ ได้เข้าถึงคนฟังและเข้าสู่วงการเพลงได้เช่นกัน
“การเข้ามาของเทคโนโลยี มันสร้างโอกาสและสร้างวิกกฤติได้เหมือนกัน มันบอกได้ว่าศิลปินหรือค่ายเพลงนั้นเข้าใจโลกที่เปลี่ยนไปหรือเปล่า ดังนั้น มันจะกลายเป็นโอกาสถ้าคุณเข้าใจมัน และมันจะกลายเป็นวิกฤติทันทีถ้าเราไม่เข้าใจมัน ผ่านจากเทปผีซีดีเถื่อนที่เป็นยุคเทคโนโลยีที่ทำให้ค่ายเพลงตายลง ศิลปินไม่มีงาน ค่ายขายแผ่นไม่ได้ และวันนี้ก็เข้าสู่ยุคสตรีมมิ่งเทคโนโลยีแล้ว ซึ่งเป็นยุคที่ทำให้เกิดค่ายและศิลปินเกิดใหม่ขึ้นมากมาย”
Streaming platform กับการเกิดใหม่ของวงการเพลง
การเกิดขึ้นของยุคสตรีมมิ่ง ที่มาพร้อมๆ กับโซเชียลมีเดีย ทำให้เกิดค่ายเพลงอินดิเพนเดนต์และศิลปินอิสระที่ไม่สังกัดค่ายเพลงเลย ศิลปินสามารถมีฟรีมีเดียของตัวเอง ที่ใครก็สามารถเข้าถึงได้ สามารถผลิตเพลงออมาโปรโมทเองได้ โดยไม่ต้องรอให้ใครมาค้นพบหรือคัดเลือกเข้าค่ายแบบในอดีต และไม่ต้องรอด้วยว่าใครจะมาเชิญไปออกสื่อหรือออกรายการวิทยุ เพราะฉะนั้นเนี่ยการมาของ Streaming platform มันหมายถึงการเกิดขึ้นใหม่ของวงการเพลงด้วยเหมือนกัน
แต่กระนั้นในยุคนี้ก็มีความท้าทายมากเช่นกัน เมื่อเป็นยุคแห่งโอกาสก็ย่อมทำให้มีการแข่งขันที่สูงมากขึ้นด้วยเช่นกัน ความท้าทายก็คือเทคโนโลยี มันหมุนเร็วในอัตราเร่งเสมอ ทุกอย่างขึ้นลงและเปลี่ยนแปลงเร็วมาก ยังไม่นับที่ว่าการผลิตเพลงๆ หนึ่ง หรืออัดเพลงๆ หนึ่งใช้งบฯ ประมาณไม่สูงเท่ากับในอดีตแล้ว ปัจจุบันมีเครื่องมือไม่กี่ชิ้นก็สามารถแต่งเพลงและอัดเพลงออกมาปล่อยในระบบบได้แล้ว ซึ่งมันเร็วมาก
รวมไปถึงการเกิดขึ้นของ Generative AI เราคงได้ยินกันถึงการใช้เทคโนโลยีนี้ในการผลิตเพลง สร้างเพลงที่มันมีคุณภาพเพิ่มมากขึ้น และในแนวทางที่แตกต่างมากขึ้นได้ด้วย ซึ่งอาจจะเป็นอีกยุคหนึ่ง เป็นยุคใหม่ของเทคโนโลยีอีกรอบก็ได้ ดังนั้น ถ้าศิลปินหรือค่ายไม่เข้าใจการเปลี่ยนแปลงนี้ก็อาจจะไม่รอดได้อีกเช่นกัน
Believe Digital Thailand เปิดตัวยูนิตใหม่ชื่อว่า BEEEF
“แต่ศิลปินก็ยังเป็นกลุ่มคนที่เป็นนักสร้างสรรค์ เป็นคนผลิตคอนเทนต์ที่เขามีสมองอีกซีกไว้ทำงานสร้างสรรค์ การผลิตหรือพัฒนาคุณภาพเพลงก็สำคัญมาก จะต้องโฟกัสให้ดี ดังนั้น จะให้มาเข้าใจหรือตามทันเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแบบอัตราเร่งขนาดนี้คงเป็นเรื่องยากและทำให้เกิดความกังวลหลายอย่าง ดังนั้น การหาพาร์ทเนอร์ที่ดีและมีความถนัดในเรื่องนี้จึงน่าจะเป็นทางเลือกที่ดี ซึ่งจะช่วยให้เขาก้ามข้ามเอาชนะความท้าทายในโลกธุรกิจได้ แล้วให้เขาได้ทำในสิ่งที่ถนัดมากที่สุด”
จึงเป็นที่มาของ Believe Digital Thailand บริษัทที่ให้บริการด้านการจัดการเพลงดิจิทัล ด้วยเทคโนโลยีและการวิเคราะห์ดาต้าเชิงลึก เพื่อสร้างกลยุทธ์และแนวทางทำเพลงที่โดดเด่นและแตกต่าง ตรงใจกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งบริการหลักของ Believe ประกอบไปด้วยการเป็นตัวแทนจัดจำหน่าย (Distributor) ที่ไม่ได้ถือครองลิขสิทธิ์ในผลงานของศิลปิน และ Artist Services บริการดูแลศิลปินแบบครบวงจร ที่เปรียบเสมือนเพื่อนคู่คิด ที่ช่วยให้ศิลปินไปยังจุดหมายที่พวกเขาใฝ่ฝัน นอกจากนี้ Believe ก็ยังมองหาพาร์ทเนอร์ทางธุรกิจ ทั้งค่ายเพลง แบรนด์สินค้า หรือแม้กระทั่งศิลปินอิสระที่มีเป้าหมายในทิศทางเดียวกัน เพื่อร่วมกันพาอุตสาหกรรมเพลงของไทยไปให้ไกลขึ้น
ด้าน เจนศักดิ์ดา จาระณะ Head of Marketing Project Manager กล่าวว่า เทรนด์การฟังเพลงของคนไทยเปลี่ยนไปอย่างเห็นได้ชัด ตั้งแต่สตรีมมิ่งแพลตฟอร์มเข้ามา ผู้ฟังชาวไทยสามารถเข้าถึงเพลงได้หลากหลายและสะดวกมากขึ้น ทำให้ขอบเขตการฟังเพลงกว้างขึ้น ซึ่งไม่เพียงแค่เพลงเมนสตรีมเท่านั้น แต่เพลงอินดี้ ฮิปฮอป และเพลงเฉพาะกลุ่มของแต่ละพื้นที่อย่างภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคใต้ ก็ได้รับความนิยมมากขึ้นตามไปด้วย สำหรับค่ายเพลงและศิลปินนั้น ก็ผลิตผลงานได้ง่ายกว่าเดิม เนื่องจากมีเทคโนโลยีที่ทันสมัย ใช้ง่าย ต้นทุนถูกลง ทำให้ทุกวันนี้ใครก็สามารถเป็นศิลปินและมีผลงานเพลงได้ Believe เลยเห็นโอกาสที่จะช่วยสนับสนุนศิลปินเหล่านี้ให้เติบโตในอุตสาหกรรมอย่างแข็งแกร่ง ผ่านบริการ Artist Services ที่จะช่วยเหลือศิลปินทั้งด้านทุนในการทำเพลง การตลาดและการโปรโมทผลงาน ที่ผ่านมาเรามียูนิตที่ชื่อ Byond ซึ่งดูแลศิลปินแนวฮิปฮอปและอาร์แอนด์บีอยู่แล้ว วันนี้ Believe มีศิลปินอินดี้ป๊อบอยู่กับเรามากขึ้น เราจึงจัดทีมเพื่อดูแลพวกเขาโดยเฉพาะ จึงเป็นที่มาของยูนิตใหม่ชื่อว่า BEEEF นั่นเอง
ยศทร บุญญธนาภิวัฒน์ Senior Artist & Repertoire กล่าวถึง BEEEF ว่า BEEEF ซึ่งย่อมาจาก Believe Expertise Enrich Every Fun มีแรงบันดาลใจมาจากการที่ศิลปินอินดี้ป๊อบแต่ละคนมีความแตกต่างกัน เหมือนกับชิ้นส่วนของเนื้อวัวที่มีหลายแบบ มีรสชาติและเสน่ห์ที่แตกต่างกัน แต่มีจุดร่วมเดียวกันคือความอร่อย Believe จึงเป็นเหมือนผู้ปรุงแต่งที่ทำให้รสชาติของ “เนื้อ” หรือผลงานอินดี้ป๊อบนั้นกลมกล่อมและลงตัวมากกว่าเดิม BEEEF ยังมีเครื่องมือและดาต้ามากมาย อาทิ สถิติของการเล่นเพลงในสตรีมมิ่งแพลตฟอร์ม พฤติกรรมผู้ฟัง รายได้จากการฟังเพลง เป็นต้น ซึ่งศิลปินและทีมงานของ Believe นำมาใช้เป็นแนวทางในการทำเพลง ช่วยพัฒนากลยุทธ์การทำงานให้กับศิลปิน พร้อมนำไปต่อยอดให้ไกลยิ่งขึ้น นอกจากนี้ BEEEF ยังสร้างคอมมูนิตี้สำหรับศิลปินอินดี้ป๊อบโดยเฉพาะ ที่ที่พวกเขาได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับการทำเพลง การทำงานในวงการ รวมถึงโอกาสในการผลิตผลงานร่วมกับศิลปินอื่น ๆ ในค่าย เราอยากให้คอมมูนิตี้นี้เป็นเหมือนครอบครัว และบ้านอีกหลังหนึ่งของศิลปินของเรา เราอยากให้ทุกคนได้ภูมิใจที่มี Believe อยู่เคียงข้าง
หมายเหตุ
Believe Digital Thailand บริษัทชั้นนำระดับโลกด้านการบริหารจัดการเพลงดิจิทัล ปัจจุบันดำเนินกิจการอยู่ทั้งหมด 54 ประเทศ สำหรับประเทศไทย เป็นประเทศลำดับที่ 10 ที่ให้ความสำคัญ เติบโตมาพร้อมกับการเกิดขึ้นของสตรีมมิ่งซึ่งทำให้เข้าใจธรรมชาติของสตรีมมิ่งได้
อ่านบทความ เพื่อรู้จัก Believe Digital Thailand ให้มากขึ้น
