ระยะหลังมานี้ คำว่า “มนุษย์ป้า” กลายเป็นกระแสมาแรงในสังคมไทย ทั้งบนโลกออฟไลน์และออนไลน์ แต่สำหรับสังคมญี่ปุ่นนั้นเขามี “มนุษย์ป้า” หรือ “Obaatarian” (โอปา = คุณป้า ส่วน tarian มาจากคำว่า barbarian ที่แปลว่า คนป่า สื่อถึงการทำอะไรตามใจตัวเอง เริ่มใช้มาตั้งแต่ปี 1980) มานานหลายปีแล้วครับ โดยปัจจุบันคำนี้ในภาษาญี่ปุ่นกลายเป็นคำ “เอ้าท์” ไปแล้ว เนื่องจากถูกวิจารณ์อย่างมากว่ามีปัญหาเรื่องการ stereotype หรือ การเหมารวม และ ageism หรือ การเหยียดวัย ซึ่งเป็นหัวข้อที่สังคมญี่ปุ่นค่อนข้างอ่อนไหวเป็นพิเศษ
ต้องยอมรับว่าคำว่า “มนุษย์ป้า” ในสังคมไทยเป็นคำเกิดใหม่ ดังนั้นการนิยามความหมายของศัพท์คำนี้จึงยังสับสน เราจึงขอหยิบยกการนิยามของนายแพทย์กัมปนาท ตันสิถบุตรกุล ผู้เขียนบทความ “มนุษย์ลุงและมนุษย์ป้า” ตีพิมพ์ในไทยรัฐออนไลน์ ฉบับ 15 มิถุนายน โดยผู้เขียนระบุว่า “คำว่า “มนุษย์ป้า” ขึ้นมา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเรื่องของการประชดประชัน กระแนะกระแหนบุคคล บางกลุ่ม ที่เผอิญเป็นคนกลุ่มที่คนบัญญัติคำนี้ขึ้นมาอาจจะรู้สึกไม่พึงพอใจในพฤติกรรม ซึ่งกลุ่มคนเหล่านั้นจะเป็นเพศหญิงวัยกลางคนซึ่งอายุประมาณแก่กว่าบิดามารดาของผู้ที่กระแนะกระแหน เลยเรียกว่า “ป้า” แต่คำว่า “ป้า” คำเดียวคงไม่สะใจเท่ากับใส่คำว่า “มนุษย์” ลงไปด้วย”
แน่นอนว่าสังคมญี่ปุ่นในอดีต (ในปัจจุบันเริ่มเบาบางลงแล้ว เปลี่ยนไปใช้คำว่า obasan ที่แปลว่าป้าธรรมดาแทน) การใช้คำว่า โอปาทาเรียน นั้นมีความหมายเชิงลบ สื่อถึงการดูถูกตามที่กล่าวมาข้างต้น แต่เมื่อเวลาผ่านไป ชาวญี่ปุ่นเริ่มทำความเข้าใจกับกลุ่มคุณป้า เริ่มเห็นความจำเป็นของพวกเขาและคิดถึงที่มาที่ไปที่หลอมรวมให้พวกเธอกลายมาเป็นโอปาจังทุกวันนี้ ในส่วนของกลุ่มคุณป้าที่โดนกล่าวหาว่าเป็นโอปาทาเรียน พวกเขาก็เริ่มพิจารณาตัวเองและกลั่นกรองว่าอะไรคือ “ตัวตนของฉัน” และอันไหนคือ “สิ่งเห็นแก่ตัวที่ฉันควรกำจัดออกไป”
สุดท้ายแล้ว แม้แต่นักการเมืองหญิงระดับอดีตหัวหน้าพรรค Social Democratic Party (SDP) ที่มีชื่อเสียงของญี่ปุ่นอย่าง โดอิ ทากาโกะ เองก็ยังพรีเซนต์ตัวเองอย่างภาคภูมิใจว่าฉันเป็นมนุษย์ป้า แต่เป็นมนุษย์ป้ารุ่นลายครามที่มีเกียรติ มีศักดิ์ศรี และมีความสามารถไม่น้อยหน้าหนุ่มสาวอย่างพวกเธอ ซึ่งทำให้ทากาโกะได้รับคะแนนเสียงสนับสนุนจากฐานเสียงของเธออย่างท่วมท้น (อ้างอิง: รายการหมายเหตุประเพทไทย ของสำนักข่าวประชาไท)
นักการเมืองหญิง โดอิ ทากาโกะ
แม้ปัจจุบัน การดูถูกมนุษย์ป้ายังไม่หมดไปซะทีเดียวจากสังคมญี่ปุ่น แต่บรรดาคุณป้าต่างก็ลุกขึ้นมาต่อต้านการกดทับจากคนหนุ่มสาวที่ดูแคลนตัวเอง Rocket News 24 รายงานข่าวความเคลื่อนไหวของกลุ่ม โอปาจังจากโอซาก้า ที่ถูกเหมารวมว่าชอบเสียงดัง เกรียดกราด น่าขบขัน แต่เป็นมิตร ชอบใส่เสื้อลายขนสัตว์ ชอบให้ลูกอมแก่คนแปลกหน้า (?) โดยไม่รู้ตัวว่าอาจทำให้คนอื่นอึดอัด โดยกลุ่มคุณป้าจากโอซาก้าจำนวน 47 คนนี้ตั้งเกิร์ลกรุ๊ปชื่อ “Obachan” โดยมีเป้าหมายที่ “จะใช้พลังป้าแห่งโอซาก้าสร้างสีสันให้ชาวโลกให้จงได้”
พลังแห่งเทพีทั้งเจ็ด
httpv://youtu.be/-JX9rgF0aeg
เอ็มวี Obachan ของพวกเธอ
สำหรับมิวสิควีดีโอของพวกเธอ “Seven Goddesses” หรือ “เทพีทั้งเจ็ด” ซึ่งเป็นสมาชิกหลักของวงโชว์ท่าเต้นแรพด้วยการผสมผสานสไตล์เพลงญี่ปุ่น “เอ็นก้า” ไว้ในกลิ่นอายของเพลงด้วย โดยเนื้อเพลงพูดถึงตั้งแต่เสื้อผ้า หน้าผม บุคลิก ของกลุ่มป้า ไปจนถึงนิสัยชอบต่อราคา พวกเธอบอกว่าไม่ว่าพวกเธอจะดูว่าฉันน่ารักหรือไม่ แต่นี่คือตัวฉันและฉันทำได้ตราบเท่าที่ไม่ได้ทำให้เธอเดือดร้อน
ทั้งนี้ งานเอ็มวีของกลุ่มโอป้าจังเกิดขึ้นได้เนื่องจากทางจังหวัดโอซาก้าอยากโปรโมทภาพลักษณ์ของจังหวัด เลยจ้างบริษัทโฆษณามาคิดคอนเซปต์ให้ ครีเอทีฟคิดแล้วเห็นว่ากลุ่มโอปาจังแห่งโอซาก้านี่แหละคือสัญลักษณ์ของจังหวัดเลยเอาพวกเธอมาฟอร์มวงตามแบบ AKB48 ซึ่งเป็นวงเกิร์ลกรุ๊ปชื่อดังแห่งแดนอาทิตย์อุทัย ปรากฏว่าดังเป็นพลุแตก เพราะนอกจากเพลงจะมีเอกลักษณ์และสนุกสนานแล้ว กลุ่มไอดอลโอปายังกระตือรือร้นในการต้อนรับแฟนคลับ จับมือถือแขนก็ไม่เคยหวงตัว แถมบางครั้งยังรับฟังปัญหาหนักอกของแฟนคลับเหมือนเป็นญาติผู้ใหญ่อีกด้วย งานนี้จัดแฟนมีตติ้งทีไรก็มีแฟนๆ ตามกรี๊ดกันทุกที (แล้วพวกเธอก็เอาลูกอมไปแจก)
ทำไมต้องมีสมาชิก 47 คน?
ก็ที AKB48 เขายังมีสมาชิกตั้ง 48 คนได้ กลุ่มโอปาที่เก่งและสวยไม่น้อยหน้าก็ต้องมี 47 คนได้ ยอมเว้นให้หนึ่งคนจะได้ไม่โดนพวกเธอฟ้องละเมิดลิขสิทธิ์ด้วยความอิจฉา (ฮาฮา) และจะได้ไปพ้องกับวรรณกรรมคลาสลิกของญี่ปุ่น 47 โรนิน (47 Ronin) เพื่อประกาศว่าฉันจะดังไปไกลทั่วโลก!
ส่วนอีกเหตุผลก็ต้องยอมรับว่าด้วยอายุที่มากขึ้นของพวกเธอทำให้สมาชิกหลายคนเริ่มจำเนื้อร้องไม่ค่อยได้ และบางทีก็ปวดขามากจนเต้นไม่ไหว เลยต้องมีสมาชิกเยอะๆ ไว้คอยสับเปลี่ยนตัวทำกิจกรรม (พวกบอยแบนด์เกิร์ลกรุ๊ปที่นั่งหัวเราะอยู่ แกก็อย่าแก่ล่ะกัน: คุณป้าฝากบอกมา…) แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ พวกเธอเป็นขวัญใจของคนทั่วเกาะญี่ปุ่น ไม่มีใครสักคนที่หยุดยิ้มและหยุดเต้นได้เมื่อพวกเธอจัดการแสดง แค่นี้ยังไม่เรียกว่าเกิร์ลกรุ๊ปที่ดีแล้วจะเรียกว่าอะไรได้ล่ะครับ :)
ผลสำเร็จ
ก็จิ๊บๆ หลังจากที่ “เทพี” เหล่านี้เดบิวต์ครั้งแรกในปี 2011 พวกเธอโด่งดังถึงขนาดต้องหยุดทำงานพิเศษและเปลี่ยนไปซ้อมเต้นและจัดทัวร์คอนเสิร์ตแทน ตอนนี้เราเชื่อว่ากระแสความดังของพวกเธอน่าจะทำให้เธอมีโอกาสไปยืนอยู่ในเวทีที่อากิฮาบาระสักวันหนึ่ง
ย้อนกลับมาที่สังคมไทย ทุกวันนี้เราอาจถูกทำให้เชื่อว่าเราทนไม่ได้กับพฤติกรรมของคนที่เราเรียกว่า “มนุษย์ป้า” แต่หากลองย้อนมองมุมกลับ “มนุษย์ป้า” และรวมเลยไปถึงคนทุกคนต่างก็มีความคิด พื้นฐานครอบครัว และความจำเป็นทางเศรษฐกิจที่แตกต่างกันไป แน่นอนว่าการทำความเดือนร้อนและไม่เห็นแก่ผู้อื่นเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้ แต่ลองทบทวนการกระทำของตัวเองที่มีต่อ “มนุษย์ป้า” สักนิดว่าเรา “ทำเกินกว่าเหตุ” ไปหรือไม่? ในอีกมุมหนึ่ง กลุ่มคนที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น “มนุษย์ป้า” ก็น่าจะใช้โอกาสนี้ในการทบทวนตัวเอง ซึ่งคงไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงตัวเองทั้งหมดและรู้สึกว่าตัวเองนี่ช่างน่ารังเกียจ ความคิดแบบนั้นรังแต่จะทำให้ตัวเองหดหู่ คุณป้าน่าจะพิจารณาว่า “ฉันเป็นใคร” และสิ่งที่ทำ หากไม่เดือดร้อนใคร ป้าก็มีสิทธิที่ทำได้อย่างชอบธรรมและก็ไม่มีใครหรือหนุ่มสาวคนไหนมีสิทธิมาตั้งท่ารังเกียจคุณป้าได้ครับ
บรรทัดสุดท้าย ผมเห็นการด่ากัน ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ไม่ได้ช่วยให้สังคมดีขึ้นและไม่ได้ช่วยให้ “มนุษย์ป้า” ปรับทัศนคติของตัวเองหรอกครับ ความเข้าใจซึ่งกันและกันต่างหากที่เป็นกุญแจสำคัญ ดังนั้น คุณจึงควรจะฟังและทำความเข้าใจเขา มากกว่าการรัวคีย์บอร์ดระบายความอัดอั้นแทนหรือเปล่าครับ ผมว่า :)
httpv://youtu.be/LK6BML77JhY
เบื้องหลังการถ่ายทำเอ็มวีของพวกเธอ
แถมท้ายด้วยเนื้อเพลงครับ
Osaka Obahan! [“Obahan” is the Osaka-dialect word for “obachan.”]
In tiger-patterned war clothes
They vigorously haggle over prices
(Can’t you make it cheaper?)
They love free stuff
(I have a big family)
Cut down on UV rays
(Visor ON!)
Even if you lose at pachinko [pinball gambling]
(Here you go! Have some candy!)
They cheer you on
(Good luck!)
Even today, they’re out enlivening Osaka!
OSAKA OBAHAN!
Source: ประชาไท รายการ หมายเหตุประเพทไทย ตอน มนุษย์ป้า Obatarian
