เศรษฐกิจโลกวันนี้สอดประสานเป็นหนึ่งเดียวมากกว่าที่เคย การค้าสากลส่งผลต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมของแต่ละประเทศในสัดส่วนสูงสุดเท่าที่เคยมีสถิติบันทึกไว้ ธุรกรรมมากมายหลั่งไหลไปมาข้ามพรมแดนในอัตราที่ไม่เคยมีมาก่อนในประวัติการณ์ อย่างไรก็ตาม การค้าโลกกำลังเปลี่ยนวิถี และหนทางนี้อาจไม่ดีกับเศรษฐกิจบางภาคส่วน
พอล โดโนแวน นักเศรษฐศาสตร์อาวุโสประจำยูบีเอส ได้ให้ความเห็นที่น่าสนใจถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในโลกปัจจุบันซึ่งส่งผลต่อรูปแบบการค้าทั่วโลก พร้อมกับเตือนให้ผู้ที่เคยได้รับประโยชน์จากการค้าในยุคโลกาภิวัฒน์เตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้น
การค้าสากลในส่วนของผลิตภัณฑ์ที่เป็นรูปธรรมไม่ได้เพิ่มสูงขึ้นมากกว่าที่เคย ทั้งนี้ การค้าสากลในด้านของสินค้าและผลิตภัณฑ์ยังคงส่งผลต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมของโลกในสัดส่วนคงเดิม อย่างไรก็ดี ในขณะที่เรากำลังเข้าสู่ภาวะโลกเสมือนมากขึ้น เราคงมิอาจดูการค้าเฉพาะในแง่ของผลิตภัณฑ์ที่จับต้องได้เท่านั้น
เมื่อ 10 ปีที่แล้ว การซื้อเพลงฟังจะหมายถึงการซื้อแผ่นซีดี ซึ่งถือเป็นข้อมูลที่ถูกบันทึกลงในผลิตภัณฑ์ที่จับต้องได้ แต่วันนี้เด็กรุ่นใหม่คิดว่าแผ่นซีดีคือที่รองแก้วที่ดูวิบวับดี ไม่มีเด็กที่อายุต่ำกว่า 16 คนไหนเข้าใจได้อย่างแท้จริงว่าการซื้อเพลงแบบที่เป็นผลิตภัณฑ์จับต้องได้นั้นเป็นอย่างไร เพราะเพลงมันดาวน์โหลดได้เลย (จะถูกกฏหมายหรือไม่นั้นมันเป็นอีกเรื่องหนึ่ง) การดาวน์โหลดเพลงจากเว็บไซต์ต่างแดนนั้นถือว่าเป็นการค้าข้ามแดน แต่ไม่ใช่เป็นการซื้อขายผลิตภัณฑ์ในเชิงกายภาพ การซื้อเพลงได้พลิกโฉมจากการค้าขายสินค้ามาเป็นการค้าขายบริการ
การซื้อขายในปัจจุบันไม่จำเป็นต้องจับต้องได้
ทุกวันนี้ การค้าสากลของเราเกิดขึ้นบนพื้นที่เสมือนจริงและเป็นการค้าขายในด้านบริการมากขึ้นเรื่อยๆ อาทิ บริการด้านเพลง ภาพยนตร์ เกมคอมพิวเตอร์ หรือแม้แต่หนังสือและนิตยสารต่างๆ ก็ถูกซื้อขายเสมือนเป็นบริการ ไม่ใช่เป็นผลิตภัณฑ์จับต้องได้ การค้าสากลที่เพิ่มขึ้นสูงสุดในประวัติการณ์ดังกล่าวข้างต้นนั้น เป็นการดูโดยรวมทั้งสินค้าและบริการเข้าด้วยกัน ดังนั้น มันอาจไม่ใช่ข่าวดีสำหรับบริษัทขนส่งสินค้าหรือการท่าต่างๆ ที่ต้องอาศัยการขนถ่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์
การเปลี่ยนรูปแบบจากซีดีมาเป็นการดาวน์โหลดนั้นเป็นเพียงจุดเริ่มต้น เทคโนโลยีอย่างวิทยาการหุ่นยนต์และการพิมพ์ขึ้นรูปแบบสามมิตินั้นจะพลิกโฉมหน้าของห่วงโซ่อุปทานให้ต่างไปจากเดิม ความเติบโตของโลกาภิวัตน์ในช่วง 20 ปีหลังมานี้ ส่วนใหญ่เกิดขึ้นจากการปรับตัวเพื่อรักษาระดับต้นทุนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยการย้ายส่วนที่เป็นกระบวนการผลิตไปยังภาคเศรษฐกิจที่มีอัตราค่าแรงงานต่ำ ซึ่งส่งผลให้เกิดการเชื่อมต่อห่วงโซ่อุปทานที่มากขึ้นในระดับสากล นั่นคือ มีการจัดหาส่วนประกอบต่างๆ ในประเทศหนึ่ง แล้วนำไปขึ้นรูปในประเทศที่สอง จากนั้นไปประกอบรวมแล้วเสร็จในประเทศที่สาม แล้วนำไปขายในประเทศที่สี่
แม้ในปัจจุบันอัตราค่าแรงขั้นต่ำจะสูงขึ้น แต่ในความเป็นจริงยังถือว่าค่อนข้างสูงมาก เมื่อเทียบกับผลลัพธ์ที่ได้ และยิ่งตอนนี้มีหุ่นยนต์และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอื่นๆ เริ่มเข้ามาทดแทนการใช้แรงงานมากขึ้น ท้าทายประโยชน์ที่ได้จากค่าแรงถูก ทำให้ในปีนี้เราได้เห็นวิวัฒนาการทางเทคโนโลยีเข้ามาช่วยให้การทำงานง่ายขึ้น อาทิ การพิมพ์ขึ้นรูปรองเท้ากีฬาได้โดยใช้เครื่องพิมพ์สามมิติ ลดการนำเข้าผงพลาสติกจากต่างประเทศ ที่ช่วยลดต้นทุนในการขนส่ง แสดงให้เห็นว่าหุ่นยนต์สามารถทดแทนแรงงานราคาถูกได้
สำหรับผู้ที่เคยได้รับประโยชน์จากรูปแบบของโลกาภิวัตน์ในรอบสองทศวรรษที่ผ่านมา ถึงเวลาแล้วที่ต้องพิจารณาว่าอนาคตที่เปลี่ยนไปนี้จะส่งผลอย่างไรบ้าง การค้าเสมือนและการค้าแบบอาณานิคมจะสร้างความท้าทายให้กับบรรดาบริษัทขนส่งและประเทศต่างๆ ที่เคยได้รับประโยชน์จากปริมาณการค้าที่สูงขึ้นเรื่อยๆ ในอดีต ภูมิภาคต่างๆที่เคยเป็นผู้รับผลพลอยได้หลักๆจากรูปแบบการทำการค้าแบบเดิมอาจต้องคิดทบทวนดีๆ ว่าอนาคตจะเป็นเช่นไร ยุคทองของการค้าสากลอาจถึงคราต้องสูดลมหายใจเฮือกสุดท้ายก่อนสลายไปตลอดกาล
